Έγκλημα και Τιμωρία

Θεατρική μεταφορά: Θανάσης Τριαρίδης

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου

Ένα από τα σπουδαιότερα έργα του δυτικού κανόνα και κορυφαίο ψυχογράφημα της ανθρώπινης ύπαρξης και ηθικής θα αποτελέσει αφορμή για την κεντρική παραγωγή του θεάτρου Πορεία τη σεζόν 2023-2024. Πρόκειται για τη διασκευή του ογκώδους μυθιστορήματος του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι Έγκλημα και Τιμωρία, που ακολουθεί την ιστορία του Ρασκόλνικοφ, ενός φοιτητή που πιστεύει πως η διανοητική και ψυχική ανωτερότητα νομιμοποιεί το άτομο να διαπράττει εγκλήματα για το καλό της ανθρωπότητας. Έτσι, προβαίνει στον φόνο μιας γριάς τοκογλύφου, σε μια πράξη «αλτρουισμού», που θα απαλλάξει την κοινωνία από ένα άπληστο και κακόβουλο άτομο. Παρά την πεποίθησή του ότι τέτοια κίνητρα βρίσκονται υπεράνω του νόμου, ο ήρωας χάνεται σε έναν λαβύρινθο τύψεων, εσωτερικών συγκρούσεων και ψυχικών οδυνών, που συνιστούν την πραγματική τιμωρία του. Η μεταμέλεια έρχεται έπειτα από μια δαιδαλώδη διαδρομή και η λύτρωση μέσα από τη μορφή μιας νεαρής πόρνης, της Σόνια. Πλάι σε κείνον, τη δική τους πορεία διαγράφουν και τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου, ο αστυνομικός ανακριτής Πορφύριος Πετρόβιτς, η μητέρα και η αδερφή του Ρασκόλνικοφ, ο Σβιντριγκάιλοφ, ο Ραζουμίχιν.

«Στον Ρασκόλνικοφ συναντιούνται ο Χριστός με τον Διάβολο, ο Άμλετ με τον Υπεράνθρωπο, ο Δον Ζουάν με τον Γκρέγκορ Σάμσα», σημειώνει ο Θανάσης Τριαρίδης. Πράγματι, η ευσύνοπτη διασκευή φέρει έντονη την προσωπική σφραγίδα του ιδιοσυγκρασιακού θεατρικού συγγραφέα και ενός από τους πιο εμβριθείς αναγνώστες του ντοστογιεφσκικού έργου, συμπεριλαμβάνοντας μέχρι και την οδυνηρή και ντροπιαστική για την ανθρωπότητα εμπειρία του Ολοκαυτώματος, και επιφυλάσσοντας έναν ρόλο-έκπληξη για τον ίδιο τον Ντοστογιέφσκι.

Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Δημήτρης Τάρλοου, αναφέρει: «Το Έγκλημα και Τιμωρία είναι ένα σημείο καμπής για ολόκληρο τον δυτικό πολιτισμό. Το τέλος της Πίστης και η είσοδος στο χάος. Στην Κόλαση του σήμερα, του τώρα… Όμως η Τέχνη και προπάντων το θέατρο έχει την ικανότητα να διαβλέπει ως προφήτης και να προαναγγέλλει τις νέες επαναστάσεις. Το αίτημα για μια νέα Πίστη είναι πιο θερμό και υπαρκτό από ποτέ.»

Με το Έγκλημα και Τιμωρία ο Δημήτρης Τάρλοου εμβαθύνει την έρευνα πάνω στα δίπολα «αγαθά κίνητρα – ηθική βλάβη» και «Άνθρωπος – Νόμος», που ξεκίνησε την περασμένη σεζόν με το Κουκλόσπιτο του Χ. Ίψεν, παράσταση που θα επαναληφθεί μετά τη μεγάλη επιτυχία της και θα εναλλάσσεται με το Έγκλημα και Τιμωρία.